Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is een samenhangend netwerk van natuurgebieden. De Oostelijke Vechtplassen vormen een belangrijke schakel in dit netwerk. De provincie Noord-Holland heeft bepaalde voorwaarden verbonden aan het gebruik, het beheer en de inrichting van het gebied.
Het verbinden van natuurgebieden zorgt ervoor dat planten en dieren zich gemakkelijker kunnen verspreiden. Zo nemen hun overlevingskansen toe en ontstaat er een duurzaam ecosysteem. Grote en robuuste natuurgebieden zijn bovendien beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden, zoals verdroging en stikstof.
NNN in de Oostelijke Vechtplassen
Binnen de Aanpak Oostelijke Vechtplassen hebben we de opdracht om de komende jaren zo’n 600 hectare grond te ontwikkelen tot natuur. Een deel hiervan is in eigendom van de provincie of partners. Bij het deel dat in eigendom is van particulieren, ligt deze opgave begrijpelijkerwijs gevoelig. In nauw overleg met grondeigenaren bekijken we de wensen en mogelijkheden om bestaande natuur te versterken of nieuwe natuur te ontwikkelen. De voortgangskaart Natuurnetwerk Nederland (viewer) geeft een overzicht van de NNN-gebieden en laat zien in hoeverre deze al zijn ingericht.
Grondeigenaren kunnen ervoor kiezen om met een subsidie hun gronden zelf om te zetten naar natuur, of om dit uit te laten voeren door de provincie. Ook voor het onderhouden van deze ‘nieuwe’ natuur is subsidie beschikbaar. Op verzoek van de grondeigenaar kan de provincie de grond ook aankopen. Bijvoorbeeld omdat het ingewikkeld is om de gewenste natuurdoelen te realiseren of omdat een grondeigenaar dit niet zelf wil of kan doen.
Het proces richting natuurontwikkeling is niet vrijblijvend. Als het niet lukt het eens te worden over een passende oplossing, kan de provincie in het uiterste geval besluiten de grond te onteigenen. We gaan tijdig in gesprek met grondeigenaren over plannen en mogelijkheden in de gebieden waar we nieuwe natuur willen realiseren.
Fasen
De ontwikkeling van natuur verloopt in drie fasen: verkenning, planvorming en realisatie. Het resultaat van de verkennende fase is een overzicht van de ecologische mogelijkheden, specifieke kennis over het gebied en de toekomstplannen van grondeigenaren. Tijdens de planvormingsfase wordt een inrichtingsplan opgesteld en maken we afspraken met grondeigenaren over de ontwikkeling van natuur. Daarna kan de realisatie worden gestart. Hier gaan meerdere jaren overheen.
Deelgebieden
Zowel ten noorden als ten zuiden van de N201 heeft de provincie Noord-Holland deelgebieden aangewezen voor het ontwikkelen van nieuwe natuur. Aan de noordzijde gaat het om Kortenhoef Oost, Ankeveen en Kortenhoef West. Aan de zuidzijde om Weersloot, Ster van Loosdrecht, Vuntus en Het Hol. Per deelgebied wordt een eigen proces doorlopen waarbij de inbreng en medewerking van grond-eigenaren, bewoners en ondernemers belangrijk is.
Kortenhoef Oost
In 2019 onderzochten we welke natuur op welke plek mogelijk is in Kortenhoef Oost. De resultaten hiervan zijn gebundeld in een ecologische visie. Op verzoek van de vereniging van grondeigenaren (BAKEN) hebben we in 2020 een second opinion laten uitvoeren door Stichting Bargerveen. Ter afronding van deze ecologische visie is er in 2021 aanvullend veldonderzoek gedaan. Adviesbureau Witteveen en Bos is hier een jaar mee bezig geweest. De rapportage hiervan is in de tweede helft van 2023 gedeeld met de projectgroep. Stichting Bargerveen heeft de rapportage een beoordeling gegeven. De uitkomsten van het aanvullend veldonderzoek worden gebruikt om de huidige natuurambitiekaart van de provincie samen met de projectgroep en andere betrokkenen te actualiseren. Naast de ecologische ambities worden ook aspecten zoals woongenot voor omwonenden, de natuurbeleving voor bezoekers van het gebied en de toekomst van de agrarische ondernemers afgewogen bij het opstellen van een inrichtingsplan. Over de aanpak van de voormalige vuilstort Groenewoud moet de provincie nog een besluit nemen. Dit besluit is bepalend voor de aanpak voor het hele gebied Kortenhoef Oost.
Ankeveen
Om helder te krijgen welke natuurlijke inrichting waar in Ankeveen het meest gewenst is, stellen we de komende jaren ook voor dit gebied een ecologische visie op. Dit doen we in overleg met grondeigenaren en belanghebbenden in het gebied. Een ecologische visie geeft op hoofdlijnen weer welke ambities bij welke locaties passen, gebaseerd op de data die op dat moment bekend zijn. Het laat de mogelijkheden en onmogelijkheden zien en de maatregelen die ermee samenhangen.
In september 2021 heeft de stuurgroep het plan van aanpak voor de verkenningsfase in de Hollands Ankeveense Plassen (HAP) en Stichts Ankeveense Plassen (SAP) vastgesteld. Eind 2022 hebben we met de projectgroep in twee ‘mutual gains approach’-werksessies de onderdelen bepaald om dit plan van aanpak aan te passen. Halverwege 2023 is het aangepaste plan van aanpak inclusief planning besproken en vastgesteld in de projectgroep.
Een extern bureau gaat in 2024 voor zowel Ankeveen als Kortenhoef West ecologisch en hydrologisch (veld)onderzoek doen als input voor de ecologische visie. De ecologische visie en de wensen uit de omgeving komen uiteindelijk samen in een inrichtingsplan voor het gebied. Bij het maken van de ecologische visie naar (concept)inrichtingsplan worden zowel projectgroep als andere belanghebbenden (zoals grondeigenaren) betrokken.
Kortenhoef West
We hebben hier de opdracht om een deel van de nog niet als natuur ingerichte gronden in te richten als natuur. Een extern bureau gaat in 2024 voor zowel Kortenhoef West als Ankeveen ecologisch en hydrologisch (veld)onderzoek doen als input voor de ecologische visie. De ecologische visie en de wensen uit de omgeving komen uiteindelijk samen in een inrichtingsplan voor het gebied. In 2024 wordt voor Kortenhoef West een projectgroep ingericht. Bij het maken van de ecologische visie naar (concept)inrichtingsplan worden zowel de projectgroep als andere belanghebbenden (zoals grondeigenaren) betrokken.
Vragen?
Meer weten over natuurontwikkeling in het noordelijke deel (Kortenhoef Oost, Ankeveen en Kortenhoef West)? Neem contact op met procesmanager Nathanael Korf via [email protected].
Weersloot
Er is al veel bekend over de mogelijkheden voor natuur- en landschapsontwikkeling in de Weersloot. Voor circa een kwart van de oppervlakte heeft de provincie gronden aangekocht of zijn er afspraken gemaakt over natuurbeheer en -ontwikkeling. Namens alle aangesloten grondeigenaren heeft de Vereniging Weersloot een (concept) gebiedsaanbod ontwikkeld en aangeboden aan de provincie. Het is een voorstel op basis van natuurpotenties en -kwaliteiten, huidig agrarisch gebruik en mogelijkheden voor recreatieve routes. De vereniging en de provincie zijn met elkaar in gesprek over de inhoud van het gebiedsaanbod en de manier waarop dit kan worden uitgewerkt.
Ster van Loosdrecht
De provincie Noord-Holland en de vereniging van grondeigenaren ‘Ster van Loosdrecht’ hebben al in 2013 specifieke afspraken gemaakt over het beheer van natuur en landschap in dit gebied. Het destijds door de vereniging opgestelde gebiedsaanbod vormde daarvoor de basis. Via particulier natuurbeheer heeft de vereniging Ster van Loosdrecht een deel van de beoogde natuur kunnen realiseren. In 2021 heeft de vereniging haar geactualiseerde gebiedsaanbod aangeboden aan de provincie, met daarin voorstellen voor natuurontwikkeling via zelfrealisatie, in combinatie met ander gebruik. Het is een veelomvattend aanbod voor een groot deel van het Ster-gebied.
We zijn het gebiedsaanbod momenteel samen met de vereniging de Ster van Loosdrecht en de betrokken grondeigenaren aan het uitwerken. In de eerste helft van 2023 vonden kennismakingen en veldbezoeken plaats bij grondeigenaren in het Ster-gebied. We zijn gezamenlijk bezig met het maken van afspraken om de natuurdoelen op percelen binnen de NNN vast te leggen.
Vuntus
Een groot deel van de Vuntus is bestaand natuurgebied. De circa 30 hectare overgebleven NNN-opgave bestaat grotendeels uit percelen die vaak aan de randen van het gebied liggen. Ook bevindt zich hier het VONA-complex, een strook van zo’n 70 particuliere tuinen die van noord naar zuid dwars door het gebied liggen. Medio 2020 zijn we van start gegaan met de planvormingsfase. De meeste aandacht gaat momenteel uit naar het VONA-terrein. Hier wordt onderzocht in hoeverre het mogelijk is om de volkstuinen binnen de NNN te behouden en tegelijk de natuurdoelstellingen te realiseren. We werken toe naar een ecologisch en biodivers tuinencomplex door te tuinieren volgens een ‘menukaart’ (gedragsregels) voor ecologische meerwaarde en het aanleggen van ecologische verbindingen over het terrein.
Vragen?
Meer weten over natuurontwikkeling in het zuidelijke deel (Weersloot, de Ster en Vuntus)? Neem contact op met procesmanager Marjolijn de Vries via [email protected].
Het Hol
Het Hol is een gebied met karakteristieke laagveennatuur. De provincie Noord-Holland, Natuurmonumenten en Waternet werken er samen om de natuur te beschermen en versterken. We willen graag dat de voedselrijkdom van het water omlaag gaat en het kalkrijke kwelwater beter wordt benut, zodat het proces van verlanding op gang kan komen. Dit is goed voor kalkminnende plantensoorten. De waterkwaliteit en de inrichting van het watersysteem in het gebied zijn onderzocht en opgenomen in het concept inrichtingsplan (2021). Ook maakten we afspraken over de verdere planuitwerking en beschikbare financiën. De belangrijkste maatregelen zijn: baggeren, herinrichten van het watersysteem en het afplaggen van voormalige landbouwgrond. Het verbeteren van de waterkwaliteit is een belangrijk onderdeel van het plan. Een goede waterkwaliteit vormt de basis voor een gezond ecosysteem en is nodig voor het realiseren van de natuurdoelen.
Nu de stuurgroep akkoord is met de vervolgaanpak voor Het Hol gaan we de maatregelen in twee fases uitvoeren. We starten met baggeren en het op orde brengen van het watersysteem zodat de fosfaatbelasting wordt beperkt en de nog aanwezige kwel optimaal wordt benut (fase 1). Natuurmonumenten start met de uitvoering van deze werkzaamheden begin 2024. Daarna gaan we aan de slag met het herstellen van natuur en het ontwikkelen van nieuwe natuur (fase 2). Fase 2 wordt uitgevoerd door de provincie Noord-Holland en staat gepland voor 2025-2027.
Vragen?
Meer weten over de natuurontwikkeling in Het Hol? Stuur een bericht aan projectleider Jeroen Braakman via [email protected].
