Het Natuurnetwerk Nederland (NNN) is een samenhangend netwerk van natuurgebieden. De Oostelijke Vechtplassen vormen een belangrijke schakel in dit netwerk. De provincie Noord-Holland heeft bepaalde voorwaarden verbonden aan het gebruik, het beheer en de inrichting van het gebied.
Het verbinden van natuurgebieden zorgt ervoor dat planten en dieren zich gemakkelijker kunnen verspreiden. Zo nemen hun overlevingskansen toe en ontstaat er een duurzaam ecosysteem. Grote en robuuste natuurgebieden zijn bovendien beter bestand tegen negatieve milieu-invloeden, zoals verdroging en stikstof.
NNN in de Oostelijke Vechtplassen
Binnen de Aanpak Oostelijke Vechtplassen hebben we de opdracht om de komende jaren zo’n 700 hectare grond te ontwikkelen tot natuur. Een deel hiervan is in eigendom van de provincie of partners. Bij het deel dat in eigendom is van particulieren, ligt deze opgave begrijpelijkerwijs gevoelig. In nauw overleg met grondeigenaren bekijken we de wensen en mogelijkheden om bestaande natuur te versterken of nieuwe natuur te ontwikkelen.
Grondeigenaren kunnen kiezen om met een subsidie hun gronden zelf om te zetten naar natuur, of om dit uit te laten voeren door de provincie. Ook voor het onderhouden van deze ‘nieuwe’ natuur is subsidie beschikbaar. Op verzoek van de grondeigenaar kan de provincie grond ook aankopen. Bijvoorbeeld omdat het ingewikkeld is om de gewenste natuurdoelen te realiseren zijn of omdat een grondeigenaar dit niet zelf wil of kan doen.
Het proces richting natuurontwikkeling is niet vrijblijvend. Als het niet lukt het eens te worden over een passende oplossing, dan kan de provincie in het uiterste geval besluiten de grond te onteigenen. Grondeigenaren in gebieden waar we nieuwe natuur willen realiseren, worden tijdig uitgenodigd voor een individueel gesprek over de plannen en mogelijkheden.
Fasen
De ontwikkeling van natuur verloopt in drie fasen: verkenning, planvorming en realisatie. Het resultaat van de verkennende fase is een overzicht van de ecologische mogelijkheden, specifieke kennis over het gebied en de toekomstplannen van grondeigenaren. Tijdens de planvorming wordt een inrichtingsplan opgesteld en maken we afspraken met grondeigenaren over de ontwikkeling van natuur. Daarna kan de realisatie worden gestart. Hier gaan meerdere jaren overheen.
Deelgebieden
Zowel ten noorden als ten zuiden van de N201 heeft de provincie Noord-Holland gebieden aangewezen voor het ontwikkelen van nieuwe natuur. Daarbinnen zijn weer deelgebieden te onderscheiden. Aan de noordzijde gaat het om Kortenhoef Oost, Ankeveen en Kortenhoef West. Aan de zuidzijde om Weersloot, Ster van Loosdrecht, Vuntus en Het Hol. Per deelgebied wordt een eigen proces doorlopen waarbij de inbreng en medewerking van grondeigenaren, bewoners en ondernemers een belangrijke rol speelt.
Kortenhoef Oost
In 2019 onderzochten we welke natuur op welke plek mogelijk is in Kortenhoef Oost. De resultaten hiervan zijn gebundeld in een ecologische visie. Op verzoek van de vereniging van grondeigenaren (BAKEN) hebben we in 2020 een tweede onderzoek laten uitvoeren door Stichting Bargerveen. Ter afronding van deze ecologische visie is er in 2021 aanvullend veldonderzoek gedaan. Adviesbureau Witteveen en Bos is hier een jaar mee bezig geweest. De uitkomsten hiervan worden in de tweede helft van 2023 gedeeld met gebiedspartijen en belanghebbenden. De uitkomsten worden gebruikt om de huidige natuurambitiekaart van de provincie samen met de projectgroep en andere betrokkenen te kunnen actualiseren. Over de aanpak van de voormalige vuilstort Groenewoud moet de provincie nog een besluit nemen. Dit besluit is bepalend voor de aanpak voor het hele gebied Kortenhoef Oost.
Ankeveen
Om helder te krijgen welke natuurlijke inrichting waar in Ankeveen het meest gewenst is, stellen we de komende jaren ook voor dit gebied een ecologische visie op. Dit doen we in overleg met grondeigenaren en belanghebbenden in het gebied. Een ecologische visie geeft op hoofdlijnen weer welke ambities bij welke locaties passen, gebaseerd op de data die op dat moment bekend zijn. Het laat de mogelijkheden en onmogelijkheden zien en de maatregelen die ermee samenhangen.
In september 2021 heeft de stuurgroep het plan van aanpak voor de verkenningsfase in de Hollands Ankeveense Plassen (HAP) en Stichts Ankeveense Plassen (SAP) vastgesteld. Eind 2022 hebben we met de projectgroep in twee ‘mutual gains approach’-werksessies de onderdelen bepaald om dit plan van aanpak aan te passen. In de eerste helft van 2023 ronden we het plan van aanpak inclusief planning af en delen deze met belanghebbenden. Een extern bureau gaat in 2024 ecologisch en hydrologisch (veld)onderzoek doen als input voor de ecologische visie. De ecologische visie en de wensen uit de omgeving komen uiteindelijk samen in een inrichtingsplan voor het gebied. Bij het maken van de ecologische visie naar (concept)inrichtingsplan worden zowel projectgroep als andere stakeholders (zoals grondeigenaren) betrokken.
Kortenhoef West
We hebben hier de opdracht om een deel van de nog niet als natuur ingerichte gronden in te richten als natuur. Gezamenlijk met het onderzoek voor Ankeveen start in Kortenhoef West een ecologisch en hydrologisch (veld)onderzoek. We gaan hier een projectgroep voor inrichten.
Weersloot
Het verkennen van mogelijkheden voor natuur- en landschapsontwikkeling in Weersloot is klaar. Voor circa een kwart van de oppervlakte heeft de provincie gronden aangekocht of zijn er afspraken gemaakt over natuurbeheer en -ontwikkeling. Namens alle aangesloten grondeigenaren heeft de Vereniging Weersloot een (concept) gebiedsaanbod ontwikkeld en aangeboden aan de provincie. Het is een voorstel op basis van natuurpotenties en -kwaliteiten, huidig agrarisch gebruik en mogelijkheden voor recreatieve routes. De vereniging en de provincie zijn met elkaar in gesprek over de inhoud van het gebiedsaanbod en de manier waarop dit kan worden uitgewerkt. In het oostelijk deel van het Weersloot-gebied zijn aanpassingen gedaan aan de begrenzing van het natuurnetwerk. Deze aanpassing maakte het mogelijk om een biologisch melkveebedrijf te verplaatsen en een ecologische verbinding naar de Utrechtse Heuvelrug aan te leggen.
Ster van Loosdrecht
De provincie Noord-Holland en de vereniging van grondeigenaren ‘Ster van Loosdrecht’ hebben al in 2013 specifieke afspraken gemaakt over het beheer van natuur en landschap in dit gebied. Het destijds door de vereniging opgestelde gebiedsaanbod vormde daarvoor de basis. Via particulier natuurbeheer heeft de vereniging Ster van Loosdrecht een deel van de beoogde natuur kunnen realiseren. In 2021 heeft de vereniging haar geactualiseerde gebiedsaanbod aangeboden aan de provincie, met daarin voorstellen voor natuurontwikkeling via zelfrealisatie, in combinatie met ander gebruik. Het is een veelomvattend aanbod voor een groot deel van het Ster-gebied.
We zijn het gebiedsaanbod momenteel samen met de vereniging de Ster van Loosdrecht en de betrokken grondeigenaren aan het uitwerken. In het voorjaar van 2023 vinden kennismakingen en veldbezoeken plaats bij grondeigenaren in het Ster-gebied. Samen maken we afspraken om de natuurdoelen op percelen binnen het NNN vast te leggen. Momenteel wordt de offerte voor een ecologisch onderzoek opgesteld. Na aanbesteding duurt dat onderzoek ongeveer één jaar.
Vuntus
Het grootste deel van de natuuropgave in dit gebied is gereed: het gaat nu nog om circa 30 ha. die nog ingericht moet worden. Medio 2020 zijn we van start gegaan met de planvorming. De meeste aandacht gaat momenteel uit naar het VONA-terrein, in het westelijk deel van het Vuntus-gebied. Met de eigenaren van de tuinen op het VONA-terrein worden afspraken gemaakt over de manier waarop de tuinen kunnen worden ingepast in het Natuurnetwerk.
Vragen?
Meer weten over natuurontwikkeling in de zes bovengenoemde gebieden? Neem dan contact op met procesmanager Mieneke Zijlmans, [email protected].
Het Hol
Het Hol is een gebied met karakteristieke laagveennatuur. De provincie Noord-Holland, Natuurmonumenten en Waternet werken er samen om de natuur te beschermen en versterken. We willen graag dat de voedselrijkdom van het water omlaag gaat en het kalkrijke kwelwater beter wordt benut, zodat het proces van verlanding op gang kan komen. Dit is goed voor kalkminnende plantensoorten. De afgelopen tijd hebben we de waterkwaliteit en de inrichting van het watersysteem in het gebied onderzocht. Ook maakten we afspraken over de verdere planuitwerking en beschikbare financiën. De belangrijkste maatregelen zijn: baggeren, herinrichten van het watersysteem en het afplaggen van voormalige landbouwgrond.
Nu de stuurgroep akkoord is met de vervolgaanpak voor Het Hol gaan we de maatregelen in twee fases uitvoeren. We starten met baggeren en het op orde brengen van het watersysteem zodat de fosfaatbelasting wordt beperkt en de nog aanwezige kwel optimaal wordt benut (fase 1). Natuurmonumenten start met de uitvoering van deze werkzaamheden in januari 2024. Daarna staat het herstellen van natuur en het ontwikkelen van nieuwe natuur op de planning. Het gaat dan om de realisatie van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) en herstelmaatregelen voor de bestaande natuur. Fase 2 wordt uitgevoerd door de provincie Noord-Holland en staat gepland voor 2025/2026.
Vragen?
Meer weten over de natuurontwikkeling in Het Hol? Stuur dan een bericht aan projectleider Jeroen Braakman via [email protected].
