De Kievitsbuurten bij de Scheendijk in Breukelen vormen een uniek cultuurlandschap in Europa. Het strakke patroon van legakkers en petgaten, van strookjes land, water en veel riet, maakt het ook een bijzonder natuurgebied. De Kievitsbuurten zijn onderdeel van natuurnetwerk Nederland. De zuidelijke Kievitsbuurt is eveneens onderdeel van het Europese Natura2000-netwerk. Dit legakkerlandschap willen we graag herstellen en duurzaam behouden.
Sommige legakkers zijn deels verzonken of de randen zijn afgekalfd. Met een stimuleringsregeling voor eigenaren willen we komen tot een duurzaam onderhoud van de legakkers. Voordat de regeling kan worden ingevoerd, is onderzocht op welke manieren legakkers het best kunnen worden onderhouden.
Vanaf 2021 zijn op zes legakkers van Plassenschap Loosdrecht zes verschillende pilots uitgevoerd. Vier pilots liggen in de noordelijke en twee in de zuidelijke Kievitsbuurt. Met de pilots is onderzocht hoe een nieuwe natuuroever (aan de zuidzijde van de legakker) zich kan ontwikkelen met behulp van verschillende typen beschoeiingen. Daarnaast wilden we weten of verondieping van de natuuroever nodig is.
De natuuroever moet de legakker beschermen. En daarnaast een beschutte leefomgeving bieden voor bijvoorbeeld insecten, kikkers, padden, vogels, kleine zoogdieren en vissen. Ook ontstaat een gebied waar vogels voedsel kunnen zoeken en vinden. Dit doen we door de groei van moeras- en waterplanten zoals (kleine) lisdodde en waterriet te stimuleren. Door op strategische plekken de legakkers te herstellen, vermindert de golfslag bij de achterliggende legakkers. Zo blijven deze beter behouden.
Na 3 jaar meten (monitoringsrapport 2024) weten we welke methodieken van de pilots het beste functioneren. Deze methodieken maken onderdeel uit van de stimuleringsregeling voor particulieren.
Eigenaren van legakkers in de Kievitsbuurten werden op 28 mei 2024 bijgepraat over de pilots en konden input leveren voor de stimuleringsregeling. In mei 2025 is dat weer gebeurd. Daarnaast is informatie opgehaald bij eigenaren. Vooral de eigen ervaringen met het stimuleren van rietgroei of natuurvriendelijke oevers leveren belangrijke informatie op.
Subsidie voor particulieren
Via de subsidieregeling krijgen eigenaren 40% van de kosten voor de aanleg van een natuuroever (met een lengte van 50 meter en breedte van 4 meter) vergoed. Een van de voorwaarden is dat eigenaren beproefde herstelmethoden gebruiken. Ook krijgen zij advies over het aanplanten van inheemse soorten struiken en bomen op de legakkers. De stimuleringsregeling stopt vooralsnog eind 2027.
Op de legakker
- Het snoeien en geheel verwijderen van de begroeiing op de akkers (met verwijderen van de bovenste toplaag) leidt tot een goede ontwikkeling van riet, kleine lisdodde en zeggen. Mits de waterdiepte op de akker niet te groot is (dus grondlichaam nog grotendeels intact).
- Het aanbrengen van rietpollen op de grens droog-nat is succesvol. Riet kan vanaf de ‘droge” oever het water ingroeien.
Toepassen bagger ( noodzakelijk voor het ondieper maken van de waterkolom)
- Bagger die onderwater is toegepast (natte bagger) leidt in de startfase van de vegetatieontwikkeling niet tot rietgroei, wel tot de vestiging van (kleine) lisdodde.
- Het toepassen van gerijpte bagger in de natuuroever leidt tot rietontwikkeling.
- Verondiepen mag alleen met bagger of in combinatie met snoeiafval van de legakkers verwerkt in takkenbossen.
De verwachting is dat de stimuleringsregeling in de zomer van 2025 wordt geïntroduceerd. De gemeente Stichtse Vecht zorgt voor de uitvoering van de regeling.
Vragen?
Wilt u meer weten over het herstellen van legakkers in de Kievitsbuurten? Neem dan contact op met projectleider Joke Nijburg via [email protected].
