1.7.1 Baggeren

Baggeren verbetert de doorvaarbaarheid en draagt eraan bij dat de plassen en de havens schoner worden én blijven. Prettig voor zwemmers, zeilers en gebruikers van jachthavens. Bovendien kan schone bagger uit de plassen gebruikt worden voor de aanleg van nieuwe natuur en het herstellen van legakkers.

Meer fases

De baggeropgave in de Oostelijke Vechtplassen is fors. Daarom is er gekozen voor een gefaseerde aanpak.

• Fase 1: baggeren van de 1e tot en met de 5e Loosdrechtse Plas
• Fase 2: baggeren van de jachthavens
• Fase 3: mogelijk baggeren van de Stille Plas en de Vuntus

Waar we precies gaan baggeren in de plassen is afhankelijk van de gemeten diepte en de hoeveelheden bagger en slib die afgegraven moet worden: waar is het nodig en waar niet? Het volledige waterbodemonderzoek dat bureau Tauw voor ons in 2018 heeft uitgevoerd, is erg zwaar (145 MB) en kunt u opvragen via [email protected].

Baggerplatform

We vinden het belangrijk dat direct belanghebbenden waar mogelijk mee kunnen denken over de aanpak. Daarom stellen we de plannen op in nauw overleg met het Baggerplatform waarin zowel HISWA Recron, het Plassenschap Loosdrecht, vereniging Kievitsbuurten, eigenaren van jachthavens en de betrokken gemeenten vertegenwoordigd zijn. Pas na afstemming met het baggerplatform worden de plannen voorgelegd aan het bestuur.

Fase 1: baggeren van 1e t/m 5e Loosdrechtse Plas

Het baggeren van de 1e t/m 5e Loosdrechtse Plas wordt uitgevoerd door Beens Dredging. In totaal wordt er ongeveer 135.000 m3 gebaggerd. De werkzaamheden zijn in volle gang en duren naar verwachting tot de herfst van 2024. Medio juli 2023 is 40 procent van de overtollige bagger weggehaald.

Omwonenden en bedrijven in de nabijheid van de 1^e tot en met de 5^e Loosdrechtse Plas, de leidingen en het depot Mijnden Zuidwest zijn geïnformeerd over het werk, de eventuele hinder die kan ontstaan en de maatregelen om overlast zoveel mogelijk te voorkomen. Waar nodig zijn afspraken gemaakt met de direct betrokken grondeigenaren in de polder Mijnden Zuidwest.

Vragen

Veelvoorkomende vragen hebben we onder elkaar gezet op een een handzaam A4-tje. Staat het antwoord dat u zoekt hier niet tussen of heeft u vragen met betrekking tot uw persoonlijke situatie? Kom dan naar het spreekuur in onze bouwkeet aan de Oud-Loosdrechtsedijk 230 in Loosdrecht: elke dinsdag van 15.00 uur tot 16.00 uur, behalve in de schoolvakanties.
De omgevingsmanagers van de aannemer en/of de provincie zijn aanwezig en helpen u graag verder.  Stelt u uw vragen liever per mail, dan kan dat op de volgende manier:

• [email protected]: uitvoerder/omgevingsmanager Beens Dredging.
• [email protected]: omgevingsmanager provincie Noord-Holland.

Depot in de buurt

De herbruikbare bagger wordt via een overslaglocatie bij de Muyenveldse Wetering naar een aangrenzend perceel in de polder Mijnden Zuidwest gepompt.

• Dit depot in de buurt heeft als voordeel dat er geen verkeer over de weg is om de bagger af te voeren: de afvoer van bagger gaat over het water en via leidingen ter plekke.
• In polder Mijnden Zuidwet leggen we de bagger op het weilanddepot te drogen.
• Eenmaal droog – naar verwachting circa een jaar later – verspreiden we de uitgedroogde bagger over hetzelfde perceel. Dan is het weer herbruikbare grond.

Hierboven een impressie van het depot eind mei 2023 waar de bagger wordt gedroogd. In totaal worden 9 hectare, ofwel 12 voetbalvelden, benut om de bagger te drogen.

Planning werkzaamheden

Per kwartaal brengen we in beeld op welke plekken wordt gebaggerd. Info over de actuele planning en het laatste nieuws staat in de BouwApp die te downloaden is via Play Store of App Store. Hieronder de planning van het derde kwartaal 2023.

Nieuwsbrief

Tijdens de werkzaamheden geven wij ieder kwartaal een nieuwsbrief uit om u goed op de hoogte te houden van de vorderingen Als u zich abonneert dan ontvangt u de volgende nummers automatisch in uw mailbox:

Klachten

Heeft u een klacht of een melding? Dan kunt u contact opnemen met het servicepunt van de provincie Noord-Holland. Bellen kan ook en is gratis: 0800 – 0200 600. Het telefonisch meldpunt is 24 uur per dag bereikbaar.

Fase 2: het baggeren van de jachthavens

In 2022 hebben we moeten concluderen dat een opslaglocatie voor bagger in het gebied rond de Oostelijke Vechtplassen geen haalbare optie is. Het neemt veel tijd en inspanning om een depot vergund en aangelegd te krijgen, bovendien is het erg duur om maatregelen te treffen die de natuur en de omgeving voldoende beschermen. Onderzoek liet zien dat het eenvoudiger en gunstiger is om de bagger met water en al naar een depot buiten het gebied af te voeren.

Dat neemt niet weg dat verenigingen en eigenaren van jachthavens er toch voor kiezen om zelf hun havens te baggeren en hun bagger naar bestaande depots buiten het Loosdrechts Plassengebied te brengen. Om hen behulpzaam te zijn hebben we – naast een uitgebreide checklist baggeren jachthaven – een aantal aandachtspunten op een rij gezet:

• perceel: indien aanwezig kan de bagger op een aangrenzend perceel verspreid worden
• depot: licht verontreinigde bagger kan naar een bestaand depot in Mijdrecht of Wilnis gebracht worden; voor sterk verontreinigde bagger is er een rijksdepot beschikbaar zoals de Slufter in Rotterdam (dat ook ‘per as’ te bereiken is)
• vervoer: het ligt het meest voor de hand om bagger via de weg af te voeren (afvoeren over het water is traag en kostbaar). Als het overslaan van bagger in een vrachtwagen op eigen terrein niet lukt, dan is het ook mogelijk om – na afstemming – gebruik te maken van de werkhaven van het Plassenschap.

Fase 3: mogelijk baggeren Stille Plas en Vuntus

Anders dan in de 1e t/m 5e Loosdrechtse Plas is er op dit moment nog geen plan om in het kader van de Aanpak Oostelijke Vechtplassen de Stille Plas en Vuntus te gaan baggeren. Wel verkennen we met bewoners de mogelijkheden. Een baggeroperatie in de Vuntus of Stille Plas is echter vooralsnog heel onzeker. Eerst zullen we de eerste fase van het baggeren van Loosdrechtse Plas met succes moeten afronden voordat vervolgplannen uitgevoerd kunnen worden.

Vragen?

Wilt u meer weten over het baggeren in het Oostelijk Vechtplassengebied, dan kunt u contact opnemen projectleider Arno Peene.

1.7.2 Zwevend slib

Met de maatregelen binnen het project ‘Zwevend Slib’ verbeteren we de helderheid van het water zodat het zonlicht tot op de bodem kan komen. Dit is van belang voor de groei van waterplanten. Nu is slechts circa 2% van de bodem begroeid met waterplanten. Voor gezond oppervlaktewater moet circa 25% van de waterbodem van de Loosdrechtse Plassen begroeid zijn met waterplanten. 

Het water is op de meeste plekken nog te troebel voor de ontwikkeling van waterplanten. Dit komt door algen en door slibdeeltjes die door wind, golfslag en stroming van de bodem worden opgewerveld. Met onze aanpak:

• Verminderen we de fosfaatbelasting. Dat is nodig om de groei van algen te verminderen.
• Zorgen we met de aanleg van luwtestructuren voor minder golfslag en daardoor minder opwerveling van slib op de bodem van de plassen.

Wat zijn luwtestructuren?

Luwtestructuren zijn structuren of objecten in het water die ervoor zorgen dat de golfvorming wordt onderbroken, zodat het water achter zo’n structuur rustig is. Dit kan bijvoorbeeld een rietkraag zijn, of een palenrij die als golfbreker werkt. 

Onderzoek naar luwtestructuren

Binnen het eerste deel van het project hebben we onderzoek gedaan. In de periode 2019-2022 is door onderzoeksbureau Deltares onderzoek gedaan naar de werking van luwtestructuren. Hierbij zijn de volgende stappen doorlopen:

• Ontwikkeling van het ‘dynamisch slibmodel’, een computermodel waarmee de invloed van wind op golfslag en stroming wordt berekend. Ook berekent het model hoe dit zorgt voor de opwerveling en verspreiding van slib. En de hoeveelheid licht die tot op de bodem van de Loosdrechtse plassen doordringt 
• Het verzamelen van veldmetingen van o.a. wind, golfslag en troebelheid van het water om het model te kunnen ijken.
• De ijking (kalibratie) van het slibmodel.
• Het doorrekenen van de verschillende scenario’s voor de aanleg van luwtemaatregelen.

De resultaten van de onderzoeken kunt u nalezen in de volgende rapporten: 

• Deltares, 2019. Bouw slibmodel Loosdrechtse Plassen en verkennende simulaties voor luwte experiment
• Deltares, 2022. Loosdrecht – monitoring voor validatie van het slibmodel
• Deltares, 2023. Loosdrechtse Plassen – simulaties luwte-effecten met verbeterd slibmodel

Uit het onderzoek blijkt dat luwtestructuren midden op de plassen onvoldoende effectief zijn om de concentratie slib in het water te verminderen. Het is beter om luwtestructuren op kansrijke plekken in te zetten. Voor de ontwikkeling van waterplanten zijn dit ondiepere zones, bijvoorbeeld langs de randen van de plassen en eilanden of plekken waar eerder nog rietkragen stonden.

Naast het effect op opwerveling zorgen luwtestructuren ook voor luwe omstandigheden. In rustig water groeien waterplanten beter.

Hoe gaan we verder met het project Zwevend Slib?

In de loop van 2023 nemen we de volgende stappen:

• We brengen in kaart op welke locaties luwtestructuren aangelegd kunnen worden.
• We bepalen hoe de luwtestructuren er uit komen te zien.
• We starten met de voorbereiding van de aanleg van de luwtestructuren.

Vragen?

Wilt u meer weten over zwevend slib in de Oostelijke Vechtplassen, dan kunt u contact opnemen met Jacques van Alphen.