De natuur gaat achteruit door de slechte kwaliteit van het watersysteem. Dat blijkt uit onderzoek van Natuurmonumenten naar de toestand van het water in elf natuurgebieden, onder andere in het Vechtplassengebied. Verdroging, vervuiling, en verzuring bedreigen kwetsbare planten en dieren, met ernstige schade als gevolg.
De belangrijkste oorzaken voor de achteruitgang zijn te veel afvoer van water, grondwateronttrekkingen, uitspoeling van bestrijdingsmiddelen en meststoffen en klimaatverandering. Voor gezonde natuur en het behoud van planten en dieren is voldoende en schoon water cruciaal. Maar ook in Nederland waterland is dat geen vanzelfsprekendheid meer. Met grote gevolgen van dien.
Zorgwekkend
“De resultaten van het onderzoek zijn zorgwekkend”, aldus Wiebe Borren, hydroloog bij Natuurmonumenten; “Alle gebieden laten een matige tot slechte toestand en achteruitgang zien. Voldoende en schoon water zijn van levensbelang voor de natuur en daarmee ook voor de mens. We moeten verdere achteruitgang van de natuur stoppen en het verdwijnen van planten en dieren tegengaan. De schade dreigt namelijk onomkeerbaar te worden.”
Water in de Vechtplassen onder druk
De waterkwaliteit en ecologie in het Vechtplassengebied staan onder grote druk door diverse hydrologische ingrepen en veranderingen in landgebruik sinds de jaren ’50. Zo hebben inpoldering en ontwatering gezorgd voor een afname van de kwelinstroom. Daardoor zijn de grondwaterstromingen sterk veranderd, wat negatieve gevolgen heeft voor het natuurgebied. De waterkwaliteit is verslechterd door de toename van voedingsstoffen, wat leidt tot algenbloei en troebel water. Dit belemmert de groei van waterplanten zoals kranswieren en fonteinkruiden. Het verdwijnen van grondwaterafhankelijke vegetaties en het verlies van biodiversiteit versterken de ecologische problemen. Dit maakt het herstel van het gebied steeds moeilijker.
Kaderrichtlijn Water
Volgens de Kaderrichtlijn Water (KRW) moet uiterlijk in 2027 het oppervlakte- en grondwater in goede toestand zijn én blijven. De recente tussenevaluatie KRW maakte al duidelijk dat er nog veel moet gebeuren om waterkwaliteit en -kwantiteit te verbeteren. Het ontbreekt echter aan voldoende concrete maatregelen en aanvullend beleid om de doelen tijdig te bereiken. Ook de Europese Unie tikt Nederland op de vingers en roept op tot meer ambitieuze en concrete maatregelen. Borren; “Dit rapport maakt de impact duidelijk van de slechte waterkwaliteit en verdroging op de natuur, planten en dieren. Er moeten snel maatregelen genomen worden om het watersysteem te herstellen en de natuur toekomstbestendig te maken”.
Projecten
Binnen het programma Aanpak Oostelijke Vechtplassen (OVP) werken we in verschillende projecten samen met programmapartners aan het verbeteren van de waterkwaliteit. Voorbeelden zijn het project Betere waterkwaliteit en het project Natuurontwikkeling in Het Hol.
